10 CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ CHỨNG ĐAU NỬA ĐẦU VÀ GIẢI PHÁP

Câu 1: Đau nửa đầu là gì, những biểu hiện của chứng đau nửa đầu

Trả lời: Đau nửa đầu là tên gọi tắt của bệnh đau nửa đầu Migraine – là loại đau nửa đầu phổ biến nhất, gây ra do sự co giãn mạch máu ở những người có nồng độ serotonin thấp, rất nhạy cảm với serotonin – chất dẫn truyền thần kinh có vai trò điều hòa giấc ngủ, tâm trạng và cảm giác đau.

Bệnh nhân thường có các triệu chứng: đau nhói ở một bên đầu, sợ ánh sáng, sợ âm thanh, buồn nôn. Đau nửa đầu Migraine có thể kéo dài từ 4 giờ đến 3 ngày, đôi khi lâu hơn.

Câu 2: Bệnh đau nửa đầu có nguy hiểm không?

 Trả lời: Đau nửa đầu là một rối loạn phức tạp, có thể gây suy nhược cho người bệnh. Có tới 90% các trường hợp mắc đau nửa đầu Migraine không rõ nguyên nhân, 10% còn lại do căng thẳng, thức ăn cay, thay đổi nồng độ hormone estrogen ở nữ giới (trong chu kỳ kinh nguyệt), thay đổi thời tiết, sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, caffein.

Bệnh đau nửa đầu rất khó có thể chữa khỏi hoàn toàn tuy nhiên điều trị y tế sẽ làm giảm các triệu chứng cũng như giúp kiểm soát mức độ đau và giảm tần suất tái phát. Nếu điều trị tích cực các cơn đau nửa đầu cũng sẽ phần nào thoái lui.

Bệnh nhân bị đau nửa đầu Migraine mãn tính, đặc biệt nếu tần suất tái phát nhiều thì sẽ khiến BN cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, suy giảm hiệu suất công việc. Nặng hơn có thể gây trầm cảm, suy giảm thị lực, trí nhớ, gây mất ngủ, mất tập trung, suy nhược cơ thể và thậm chí là đột quỵ.

Câu 3: Bệnh đau nửa đầu Migraine khắc phục bằng cách nào?

Trả lời:

1. Trong Tây y điều trị bệnh đau nửa đầu Migraine gồm điều trị triệu chứng và dự phòng.

• Điều trị triệu chứng: giảm đau nửa đầu, giảm tình trạng buồn nôn, rối loạn ánh sáng, âm thanh. Gồm các nhóm thuốc giảm đau chống viêm NSAIDs (aspirin, acetaminophen), nhóm triptan (almotriptan, sumatriptan), nhóm Ergot (ergotamine, dihydroergotamine), giảm đau opioid (morphin, codein,…), nhóm barbiturates; thuốc chống nôn như Chlorpromazine, droperidol,….
• Thuốc dự phòng bệnh đau nửa đầu: sử dụng nếu tần suất đau nửa đầu trên 1 lần mỗi tuần nhằm giảm tần suất tái phát, chiều dài cơn đau và mức độ nghiêm trọng của các đợt tấn công của cơn đau nửa đầu. Một số nhóm thuốc được sử dụng dự phòng đau nửa đầu Migraine gồm:
• Thuốc chẹn kênh Beta: propranolol, timolol, metoprolol
• Thuốc chẹn kênh Canxi: verapamil
• Thuốc chống suy nhược: amitriptyline, nortriptyline (Aventyl, Pamelor)
• Thuốc chống co giật: gabapentin (Neurontin), topiramate (Topamax), valproic acid (Depakote)
• Nhóm thuốc đối kháng thụ thể của peptid điều hòa gen calcitonin CGRP: Erenumab (Aimovi),…

Phác đồ điều trị sẽ có những điểm khác biệt ở mỗi cá nhân. Bác sĩ sẽ quyết định người bệnh được điều trị như thế nào phụ thuộc vào tuổi của bệnh nhân, tần suất đau nửa đầu xảy ra, loại đau nửa đầu người đó mắc phải, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, dựa vào thời gian kéo dài, mức độ đau và những ảnh hưởng của chúng đến cuộc sống và công việc của người mắc bệnh. Bác sĩ cũng sẽ hỏi xem bệnh nhân có bị buồn nôn, nôn, hay những biểu hiện khác nữa không, cùng với tình trạng sức khỏe hiện tại và các loại thuốc đang dùng,…

Sau khi kiểm tra cặn kẽ, bác sĩ sẽ đưa ra những phương án điều trị thích hợp.

2. Trong Đông y, có một số thảo dược có tác dụng giảm tình trạng đau nửa đầu có thể kể đến gồm:

• Cúc ngải vàng (feverfew): có công dụng điều hòa chất dẫn truyền thần kinh Serotonin, giảm co thắt cơ trơn mạch máu và ức chế tổng hợp chất gây viêm mạch máu Prostaglandin, qua đó giúp giảm tình trạng đau đầu, đau nửa đầu.
• Theo nguyên lý y học cổ truyền: một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau đầu, đau nửa đầu là do thiếu máu lên não. Do vậy, các thảo dược có tác dụng hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu lên não, ngăn ngừa huyết khối sẽ giúp giảm đau đầu, đau nửa đầu. Một số thảo dược điển hình như: ginkgo biloba, nattokinase enzyme chiết xuất từ đậu nành lên men, tinh dầu thông đỏ.

Câu 4: Một số biện pháp giúp đẩy lùi tình trạng đau nửa đầu không cần dùng thuốc?

Tập yoga là một phương pháp hay trong điều trị thiếu máu não

Trả lời:

• Châm cứu: châm nhiều kim và các huyệt đạo theo lý thuyết của đông y có thể hữu ích cho bệnh nhân đau nửa đầu.
• Phản hồi sinh học: kỹ thuật này sử dụng các thiết bị thư giãn đặc biệt để giám sát và kiểm soát cơ thể phản ứng nhất định liên quan đến căng thẳng như căng cơ. Phản hồi sinh học cho hiệu quả khát tốt trong việc giảm đau nửa đầu.
• Massage: massage giúp thư giãn, cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm tần số tái phát của cơn đau nửa đầu.
• Các bài tập thư giãn cơ bắp như: thiền định, yoga hoặc bất kỳ công việc gì giúp bệnh nhân thư giãn như làm vườn, nghe nhạc, tắm nóng hoặc đọc sách.

Trong cơn đau nửa đầu, một số biện pháp không dùng thuốc dưới đây có thể giúp giảm bớt mức độ nghiêm trọng của cơn đau nửa đầu.

• Nhắm mắt và nghỉ ngơi trong một căn phòng tối, yên tĩnh
• Đặt một miếng vải lạnh hoặc túi chườm đá mát lạnh lên trán
• Uống nước
• Giảm thiểu tiếng ồn, ánh sáng và các mùi khó chịu như mùi thức ăn, khói thuốc lá

Câu 5: Bệnh nhân bị chứng đau nửa đầu nên kiêng gì?

Trả lời: Dưới đây là danh sách 8 loại thực phẩm phổ biến có thể khởi phát cơn đau nửa đầu:

• Bột ngọt (Monosodium glutamate MSG): chính là mì chính thường được sử dụng để nêm nếm khi nấu ăn. Một số thực phẩm khác có chứa MSG gồm: kẹo cao su, maltodextrin, mạch nha.
• Thực phẩm chứa tyramine: phô mai, thịt chế biến, pizza
• Chocolate
• Caffein
• Các loại thịt ướp muối: thịt xông khói, xúc xích, giăm bông có chứa nitrit để giữ màu và mùi vị.
• Các chất tạo ngọt nhân tạo được sử dụng trong bánh kẹo, thạch rau câu, các loại thực phẩm và đồ uống đóng gói sẵn như saccharin, aspartame, sucralose,…
• Rượu, bia và các loại đồ uống có cồn.

Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý rằng không phải tất cả các loại thực phẩm nêu trên có thể gây đau nửa đầu cho mọi đối tượng. Kết quả này được thống kê dựa trên báo cáo của các bệnh nhân mắc chứng đau nửa đầu, phụ thuộc vào cơ địa của từng người.

Câu 6:  Một số thực phẩm tốt cho người mắc chứng đau nửa đầu?

Trả lời:

• Cá: giàu omega 3 EPA và DHA
• Rau cần tây: luteolin trong cần tây có khả năng ức chế phản ứng viêm trong tế bào não
• Nước: giúp duy trì thể tích tuần hoàn
• Ớt: có chứa capsaicin, được nhiều nghiên cứu chỉ ra có khả năng làm giảm cơn đau nửa đầu bằng cách ức chế chất P – chất trung gian hóa học có chức năng kiểm soát dẫn truyền đau trong cơ thể.
• Hạt vừng: có khả năng ngăn ngừa co thắt mạch máu – yếu tố kích hoạt các cơn đau nửa đầu
• Hạt diêm mạch: Diêm mạch không có gluten, do đó là một sự lựa chọn ngũ cốc tuyệt vời cho những người mắc chứng đau nửa đầu bị kích hoạt khi tiếp xúc với gluten.
• Gừng: Gừng có tính ấm, vị cay có khả năng hoạt huyết, tăng cường tuần hoàn máu não. Đồng thời, trong gừng có thành phần có thể ức chế các chất gây viêm prostaglandin. Nếu bệnh nhân mắc chứng đau nửa đầu, một cốc nước gừng ấm hoặc ngậm một viên kẹo gừng sẽ giúp giảm mức độ đau nửa đầu và giảm cảm giác buồn nôn.
• Cải xanh và cải bó xôi: có chứa hàm lượng magie cao, hỗ trợ hoạt động thần kinh và ổn định thành mạch máu
• Sữa chua: hàm lượng vitamin B cao điển hình là riboflavin có tác dụng bổ sung dự trữ năng lượng và giảm đau nửa đầu hiệu quả.
• Sữa ít béo: hàm lượng canxi cao giúp giảm tối đa những xung động thần kinh không tốt cho não bộ, giúp quá trình lưu thông máu diễn ra thuận lợi, không bị tắc nghẽn. Nên uống sữa không đường

Câu 7: Tôi bị mắc chứng đau nửa đầu có nên tập thể dục không vì nhiều người nói tập thể dục có thể gây đau nửa đầu?

Trả lời: Tập thể dục chỉ gây đau nửa đầu khi vận động quá sức, sai tư thế hoặc tập không đúng cách như không khởi động trước khi tập luyện hoặc tập thể dục khi đói có thể gây hạ đường huyết ở những BN bị tiểu đường type 2, hạ đường huyết cũng có thể dẫn tới đau nửa đầu.

Tập thể dục đúng cách có lợi cho những người mắc chứng đau nửa đầu:

• Giúp thư giãn cơ thể, giảm stress – một tác nhân khởi phát cơn đau nửa đầu.
• Giúp cân bằng các chất trung gian hóa học và chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Endorphins – hormone giảm đau tự nhiên của cơ thể được giải phóng nhiều hơn khi tập thể dục đều đặn. Endorphins và tập thể dục còn giúp cải thiện tâm trạng, giảm nhận cảm đau của cơ thể.

Câu 8: Cách tập thể dục đúng cách giúp giảm chứng đau nửa đầu?

Trả lời: Tập thể dục không đúng cách, vận động quá sức, sai tư thế có thể khởi phát chứng đau nửa đầu. Dưới đây là một số hướng dẫn giúp những người mắc chứng đau nửa đầu tập thể dục đúng cách:

• Làm nóng cơ thể trước khi tập luyện: nên bắt đầu với các động tác khởi động nhẹ nhàng, đi bộ chậm, nâng tạ nhẹ nhàng để cơ thể có đủ thời gian để thích ứng với sự thay đổi: nhịp tim tăng, tuần hoàn máu tăng
• Uống nhiều nước trước, trong và sau khi tập thể dục: khi tập thể dục các cơ quan bộ phận sẽ đòi hỏi lượng máu đến nhiều hơn và não bộ cũng không ngoại lệ. Mặt khác khi tập thể dục cơ thể ra nhiều mồ hôi, do vậy cần cung cấp đủ lượng nước để đảm bảo thể tích tuần hoàn, tránh mất nước gây đau nửa đầu.
• Ăn uống lành mạnh trước khi tập 1.5h: tập thể dục tiêu tốn nhiều năng lượng nên có thể làm giảm lượng đường trong máu. Do đó, bạn nên ăn nhẹ trước buổi tập 1.5h bằng các loại thực phẩm giàu protein hoặc các loại ngũ cốc để dự trữ đủ năng lượng cho buổi tập luyện.
• Ưu tiên các bài tập nhẹ: các loại hình như yoga, thái thực quyền, đi bộ, khiêu vũ, đạp xe,… được cho là những bài tập an toàn cho bệnh nhân đau nửa đầu sau. Một nghiên cứu tại Thụy Điển năm 2008 cũng chỉ ra rằng, đạp xe trong nhà ít nhất 3 lần/tuần có thể giúp giảm tình trạng đau nửa đầu.

Câu 9: Hãy cho biết những thói quen không lành mạnh nào có thể dẫn đến chứng nhức nửa đầu trái?

Trả lời: Những thói quen không lành mạnh dưới đây có thể khởi phát cơn đau nửa đầu:

• Rượu bia: Bia, rượu và các loại đồ uống có cồn khác có chứa ethanol – một hóa chất gây đau đầu do làm giãn nở các mạch máu.
• Bỏ bữa: Bộ não của bạn cần đường (glucose) từ thực phẩm để hoạt động tối ưu. Khi bạn nhịn đói, mức đường trong máu sẽ giảm có thể dẫn tới hạ đường huyết. Nhức nửa đầu bên trái có thể là một trong những triệu chứng của hạ đường huyết.
• Căng thẳng: Khi bạn bị căng thẳng, cơ thể bạn sẽ giải phóng các hormone như cortisol, adrenalin, noradrenalin để kháng lại. Những hóa chất này làm căng cơ bắp của bạn và thay đổi lưu lượng máu, cả hai đều có thể là nguyên nhân gây nhức nửa đầu bên trái.
• Thực phẩm: Một số loại thực phẩm được biết là gây đau đầu, đặc biệt là những loại có chứa chất bảo quản. Các loại thực phẩm phổ biến là tác nhân gây nhức nửa đầu bao gồm pho mát già, rượu vang đỏ, các loại quả hạch và các loại thịt chế biến như thịt nguội, xúc xích và thịt xông khói.
• Thiếu ngủ: Mất ngủ có thể gây đau đầu bao gồm cả nhức nửa đầu bên trái. Đồng thời khi bạn bị đau đầu, cơn đau cũng có thể khiến bạn khó ngủ hơn vào ban đêm. Những người bị rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ có nhiều khả năng bị đau đầu, một phần vì giấc ngủ của họ bị gián đoạn.

Câu 10: Khi nào thì cơn đau nửa đầu nguy hiểm, các dấu hiệu báo trước?

Trả lời: Một số dấu hiệu sau kèm với cơn đau nửa đầu có thể là dấu hiệu báo các bệnh lý nguy hiểm cần lưu ý.

Bạn sẽ phải đến gặp bác sĩ ngay nếu triệu chứng đau nửa đầu trở nên nghiêm trọng hơn:

• Khi cơn đau rất dữ dội
• Khi mô hình đau thay đổi. (ví dụ như thông thường cơn đau đầu của bạn âm ỉ khoảng 1h ở nửa đầu trái. Tuy nhiên, sau đó cơn đau lại xuất phát từ hốc mắt phải và lan sang nửa đầu phải, đau dữ dội 15-20 phút sau đó giảm dần.)
• Cơn đau nửa đầu khiến bạn mất ngủ
• Cơn đau nửa đầu sau khi có một tác động cơ học (tai nạn, chấn thương)

Bạn cũng cần đi khám ngay chuyên khoa thần kinh tại các cơ sở y tế khi có một trong các triệu chứng kèm theo sau:

• Suy giảm trí nhớ
• Sốt
• Cứng cổ
• Nhìn mờ, nhìn đôi
• Đau tăng khi ho và cử động
• Tê, yếu chi
• Đau mắt,
• Mất ý thức